
وال پست چیست؟ مقدمهای بر روش سنتی مهار دیوار
وال پست، که گاهی به آن "وادار" نیز گفته میشود، یک سیستم مهار لرزهای است که از اجزای فلزی مانند نبشی، ناودانی، وادارهای قائم و افقی، و میلگرد بستر تشکیل شده است. هدف اصلی آن، انتقال نیروهای جانبی (مانند لرزش زلزله) از دیوارهای غیرسازهای به اسکلت اصلی ساختمان است. طبق فصل چهارم استاندارد 2800، دیوارهای خارجی و داخلی با ارتفاع بیش از 180 سانتیمتر باید مهار شوند تا از تغییر مکانهای نسبی بیش از حد جلوگیری شود.
انواع وال پست:
- فلزی: رایجترین نوع، شامل نبشیهای L یا U شکل (مانند نبشی 5 یا 6) و ناودانی منقطع. برای سازههای بتنی و فلزی مناسب است.
- بتنی: کمتر استفاده میشود و شامل بتن مسلح با میلگرد است.
- سایر انواع: وال پست با مقطع IPE یا باکس فولادی برای پروژههای بزرگ.
نحوه اجرا: وال پست معمولاً همزمان با دیوارچینی نصب میشود. وادارهای قائم به سقف بالایی با اتصال تلسکوپی (برای اجازه حرکت) و به کف با اتصال مفصلی متصل میشوند. نبشیهای منقطع زیر سقف نصب شده و میلگرد بستر در رجهای افقی قرار میگیرد. این فرآیند نیاز به جوشکاری، برشکاری و نیروی متخصص دارد و زمانبر است (حدود 2-3 روز برای یک دیوار 100 متری).
مزایا: استحکام بالا در برابر بارهای سنگین، دوام طولانی. معایب: وزن زیاد (افزایش بار مرده سازه)، هزینه بالا، خوردگی در رطوبت، و پیچیدگی اجرا.
وال پست از دهه 90 شمسی در ایران اجباری شد، اما پس از زلزله کرمانشاه (1396)، ضوابط دقیقتری در پیوست ششم 2800 تدوین شد.
وال مش چیست؟ فناوری نوین کامپوزیتی
وال مش (Wallmesh)، یک سیستم نوظهور بر پایه کامپوزیتهای سیمانی مسلح شده با پارچه (FRCM) است که از توری فایبرگلاس (مش فایبرگلاس مقاوم به قلیا یا AR) و پلاستر معدنی (گچی یا سیمانی) تشکیل شده. این روش، دیوار را به عنوان یک واحد یکپارچه تقویت میکند و لنگرهای ناشی از نیروهای برونصفحه را مهار مینماید. استانداردهای بینالمللی مانند ASTM E2098-13 و ACI 549 مبانی آن را تأیید میکنند، و در ایران، پیوست ششم 2800 آن را به عنوان جایگزین وال پست سنتی مجاز دانسته است.
انواع وال مش:
- نواری: نوارهای باریک فایبرگلاس (عرض 10-20 سانتیمتر) در فواصل 60-120 سانتیمتر.
- سرتاسری: پوشش کامل دیوار با مش 120-160 گرمی.
- با پلاستر گچی یا سیمانی: بسته به نوع دیوار (داخلی یا خارجی).
نحوه اجرا: وال مش پس از دیوارچینی کامل نصب میشود. مراحل شامل: 1) تمیزکاری سطح دیوار، 2) نصب مش فایبرگلاس با چسب اپوکسی یا پلاستر اولیه، 3) اجرای لایه پلاستر نهایی (ضخامت 1-2 سانتیمتر)، 4) نصب نبشیهای منقطع زیر سقف (اختیاری). کل فرآیند توسط کارگران معمولی در 1-2 روز برای 100 متر مربع انجام میشود و نیازی به ابزار پیچیده ندارد.
مزایا: سبکوزن (کاهش 70% وزن نسبت به فلز)، مقاوم به خوردگی، سرعت بالا، انعطافپذیری در اشکال نامنظم، و سازگاری با محیط زیست. معایب: ظرفیت باربری کمتر در دیوارهای خیلی بلند (بیش از 4 متر)، نیاز به دانش فنی برای طراحی دقیق.
وال مش از سال 1398 در ایران رواج یافت و شرکتهایی مانند زرین گام (ظرفیت تولید 1.7 میلیون مترمربع ماهانه) و نوین وال مش پیشرو هستند.
تفاوت وال مش و وال پست: مقایسه کلیدی
هر دو روش برای مهار دیوارهای غیرسازهای طراحی شدهاند، اما تفاوتهای اساسی در مواد، اجرا و عملکرد دارند. جدول زیر خلاصهای از تفاوتها را نشان میدهد:
ویژگی | وال پست (سنتی فلزی) | وال مش (نوین کامپوزیتی) |
---|---|---|
مواد اصلی | فولاد (نبشی، ناودانی، میلگرد) | فایبرگلاس AR + پلاستر معدنی |
وزن | سنگین (افزایش بار سازه) | سبک (کاهش 70% وزن) |
سرعت اجرا | کند (2-3 روز/100مترمربع، نیاز به متخصص) | سریع (1-2 روز/100مترمربع، کارگر معمولی) |
هزینه کلی | 20-40% گرانتر | 30-60% ارزانتر |
عملکرد لرزهای | انتقال مستقیم نیرو به اسکلت | یکپارچگی دیوار (جذب لنگر برونصفحه) |
دوام | حساس به خوردگی و رطوبت | مقاوم به قلیا، UV و رطوبت |
محدودیت اجرا | همزمان با دیوارچینی، پیچیده در درزها | پس از دیوارچینی، انعطافپذیر |
استاندارد | پیوست 6/2800 (اتصال تلسکوپی) | ACI 549 + پیوست 6/2800 (FRCM) |
تفاوتهای عملکردی: وال پست دیوار را به اسکلت متصل میکند و اجازه حرکت نسبی میدهد (اتصال کشویی/تلسکوپی)، اما وال مش دیوار را به عنوان یک کامپوزیت یکپارچه تقویت میکند و بدون وادار قائم کار میکند. در زلزله، وال مش از ترکخوردگی جلوگیری میکند، در حالی که وال پست ممکن است نیروها را بیش از حد به دیوار منتقل کند. همچنین، وال مش بدون میلگرد بستر اجرا میشود و در دیوارهای قوسدار یا نامنظم بهتر عمل میکند.
تفاوتهای اجرایی: وال پست نیاز به جوشکاری و برش فلز دارد و در درز انقطاع چالشبرانگیز است، اما وال مش با پلاسترکشی ساده، حتی در ارتفاعات بالا (با داربست) قابل اجراست.
قیمت وال مش: عوامل مؤثر و برآورد
قیمت وال مش بسته به متراژ، کیفیت مواد و شرایط پروژه متغیر است. بر اساس دادههای 1403-1404 (از سایتهایی مانند wallmesh.info و technopol.ir)، توری فایبرگلاس 120 گرمی (رایجترین نوع) حدود 34,000 تا 49,000 تومان در مترمربع برای خرید عمده است. پلاستر معدنی (گچی/سیمانی) حدود 10,000-15,000 تومان/کیلو، و نبشیهای منقطع 5,000-8,000 تومان/متر.
عوامل مؤثر بر قیمت:
- متراژ و ارتفاع دیوار: برای دیوار 100 متری، حدود 50 متر توری + 100 کیلو پلاستر نیاز است (هزینه مواد: 2-3 میلیون تومان).
- کیفیت مش: AR مقاوم به قلیا (گرانتر از E-Glass).
- نوع پلاستر: گچی ارزانتر از سیمانی.
- وسعت پروژه: خرید عمده 20-30% تخفیف دارد.
- منطقه جغرافیایی: در تهران/اصفهان ارزانتر از شهرهای دورافتاده به دلیل حمل.
هزینه نصب و اجرا: حدود 50,000-80,000 تومان/مترمربع (شامل دستمزد کارگر، داربست و اپوکسی). کل هزینه برای 100 متر: 5-8 میلیون تومان (30-60% کمتر از وال پست). شرکتهایی مانند ایران مش یا زرین گام، مشاوره رایگان و تخفیف عمده ارائه میدهند.
مثال برآورد: برای یک دیوار 3x10 متری (30 مترمربع) در تهران: مواد 1.2 میلیون + نصب 2 میلیون = کل 3.2 میلیون تومان. در مقایسه، وال پست فلزی برای همین دیوار حدود 4.5-5 میلیون هزینه دارد.
مقایسه هزینه وال مش با وال پست
وال پست سنتی به دلیل مواد فلزی (نبشی 40,000-60,000 تومان/کیلو) و دستمزد جوشکاری (100,000-150,000 تومان/مترمربع)، 20-40% گرانتر است. برای مثال، در یک ساختمان 1000 متری، وال پست 50-70 میلیون هزینه دارد، در حالی که وال مش 30-45 میلیون. صرفهجویی در زمان (کاهش 50% مدت اجرا) نیز هزینههای جانبی مانند داربست را کم میکند. طبق پیوست 6/2800، وال مش مقرونبهصرفهتر است و در پروژههای مسکونی کوچک، بازگشت سرمایه سریعتری دارد.
مزایا و چالشهای وال مش در عمل
وال مش نه تنها هزینه را کاهش میدهد، بلکه ایمنی را افزایش میدهد: کاهش وزن سازه (کمتر از 5% بار اضافی)، عدم انتقال لرزش به دیوار، و دوام 50+ ساله بدون نگهداری. در پروژههای واقعی (مانند ساختمانهای نوساز تهران)، 40% پیمانکاران به وال مش مهاجرت کردهاند. چالشها: نیاز به طراحی دقیق (با نرمافزار ETABS) و آموزش کارگران برای جلوگیری از حباب در پلاستر.
نتیجهگیری: انتخاب هوشمندانه برای آینده ساختوساز
وال مش به عنوان جایگزین برتر وال پست، با هزینه کمتر (30-60% صرفهجویی)، اجرا آسانتر و کارایی لرزهای بالاتر، آینده مهار دیوارها در ایران را شکل میدهد.
- ۰ ۰
- ۰ نظر